Mat leat stuorraboskkat?
Stuorraboskkain kaukasia- ja persiaboska leat šaddan dábálaččat sihke Suomas, Ruoŧas ja Norggas. Armeniaboskka leat áican dan sadjái Suomas dušše ovttaskas indiviiddaid, eaige dan leat áican ollenge Ruoŧas dahje Norggas.
Barentsguovllus dihttojit armeniaboska (Heracleum sosnowskyi), persiaboska (Heracleum persicum) ja kaukasiaboska (Heracleum mantegazzianum) ja dat leat stuorra bohccerásat šattut. Dat sáhttet šaddat juoba áibmadas allosažžan ja sáhttet ollit badjel golmma mehtera allodahkii, šattolaš sajis juobe viđa mehtera allodahkii.
Stuorraboskkat girdet bures davvi šaddanbirrasis ja leatge leavvan viidát Norgii, Ruŧŧii ja Supmii, earret davimus Lappii. Dat birgejit hui bures ja šaddet máŋggalágan šaddanbáikkiin, dego bealdduin, geaidnoguorain, vuvddiin ja gáttiin, gos dat hábmejit suhkkes šattodagaid ja geahpedit báikkálaš šládjagirjji.
Hilske unna šattožiid, botke nađa stuora šattuin!
Buot stuorraboskkat levvet siepmaniiguin, muhto persiaboska nagoda leavvat maiddái rutkošiinnis. Stuorraboskka siepmanat ihtet bures ja dat seilot eatnamis moanaid jagiid.
Stuorraboskkaid lea álki hilsket dahje čuohppat dalle, go dat leat vel vesát. Smávvalágan šattodaga sáhttá gokčat čáhppes, gassa plastihkain, man čađa ii beasa čuovga. Plastihkka gokčojuvvo deaddagiiguin. Stuorra indiviiddaid sáhttá caggat mekánalaččat botkemiin váldoruohttasa čuggengoaivvuin ja eará reaidduin 10–20 cm čikŋodagas. Duššadeami maŋŋil šaddanbáikki ferte čuovvut jahkeviissaid, amaset eatnama siepmanbáŋkkus ahtanuššat ođđa šattodagat.
Mot earuha stuorraboskkaid eará bohccerássešattuin?
Stuorraboskajoavku čohkiida golmma šlájas, maid sáhttá leat váttis earuhit nubbi nuppis. Dehálabbo lea goittotge earuhit dáid vierisšlájaid originála šaddošlájain. Originála šlájat, dego máttaádjáboska- ja nuortaádjáboska (Heracleum spondylium, H. sibiricum), stáloboska (Angelica sylvestris) ja olbmoborranrássi (A. archangelica) sulastahttet stuorraboskkaid, muhto daid mihtut leat buot láhkai olu uhcibut go stuorraboskkain.